Аязды ауа-райында далада жүрудің пайдасы мен қаупі ұзақ уақыт бойы даулы сұрақ болып келген. Аяздың адам ағзасына тигізетін жағымды және жағымсыз әсері туралы фактілерді осы мақаладан оқи аласыз
1. Аяз сізді суыққа шыдамды болуды үйретуі мүмкін
Төмен температураға үйренген адамдар жылуды белсенді түрде шығарады. Қарқынды айналым аяздың алдын алуға көмектеседі. Аяз суықтың алдын алуды және иммунитетті дамытуды ынталандырады. Суыққа үйренген адамдарда мұрын мен тамақ шырышты қабығының тамырлары кеңеймейді, жергілікті температура көтерілмейді.
2. Дене энергияны жылытуға жұмсайды
Дененің қалыпты жұмыс істеуі үшін дене ішкі температураны 36-38 градус деңгейінде ұстайды. Суыққа жауап беретін рецепторлардың саны жылу қабылдағыштарға қарағанда әлдеқайда көп. Суық мезгілде олар сигналдарды миға бірден жібереді. Дене температураны реттей бастайды. Ауа температурасы төмен болған кезде дене жылу шығара бастайды. Мұның бәрі калориялардың жоғалуына ықпал етеді. Сонымен, зерттеулер көрсеткендей, үш сағаттық суықта жүру арқылы 250 ккал-дан арылуға болады. Аяз әйелдер денсаулығына аз әсер етеді, өйткені нәзік жандыларда жылу алмасу процесіне қатысатын тері астындағы май 20-25% құрайды, ал ерлерде – 15%.
3. Суықта майлы тері қалыпты жағдайға келеді
Аязды ауа терісі майлы адамдарға жақсы әсер етеді. Төмен температурада майлы тері қалыпты жағдайға оралады. Терісі құрғақ адамдар үшін нашар әсер етуі. Қыста тері өте сезімтал болады.
4. Аяз аурумен күресуге көмектеседі
Терезе сыртындағы температура 5 градустан төмен болғанда, жүйке талшықтарының сезімталдығы жоғалады, сондықтан ауыру сигналы миға енуді тоқтатады. Кейде қатты бас ауруы кезінде суықта жүру жеткілікті. 30 минут ішінде сіз өзіңізді жақсы сезінесіз. Егер сіздің денеңіз қатты ауырып тұрса, онда сіз мұздың бір бөлігін қолдана аласыз. Ауырсыну сөзсіз басылады.
5. Аяз психикалық стрессті босатады
Сіз жұмыста қатты шаршадыңыз, бірақ денеңізді тез қалыпқа келтіру керек пе? Қыста саябақта демалуға, терең дем алуға болады. Алайда, егер терезенің сыртында 7 градустан салқын болса, баяу тыныс алуға тырысыңыз, әйтпесе сіз ауырып қалуыңыз мүмкін.
6. Иммунитетті жоғарылатыңыз
Аяз бен денсаулық (иммунитет) өзара байланысты. Салауатты өмір салтының рецептері, суықта физикалық жүктеме кезінде адам ағзасында бізге қауіп төндіретін инфекциялармен күресетін қорғаныс жасушалары, лейкоциттер белсенді болатындығында. Сонымен бірге иммунитеттің өсуіне ықпал ететін интерферон өндірісі де артады. Төмен температураның иммунитетке оң әсерін дәлелдейтін зерттеулер бар. Мысалы, қыста туылған адамдар басқаларға қарағанда аз ауырады және олардың өмір сүру ұзақтығы жазда туғандарға қарағанда орта есеппен 1 жылға ұзағырақ болады.
7. Аяз стресспен күреседі
Көптеген адам қыс депрессия мен күйзеліске ең қолайлы уақыт деп санайды. Бірақ бұл барлық уақытты кеңседе немесе пәтерде өткізуді қалайтын, қысқы серуендеуден мүлдем бас тартатын адамдарға ғана қатысты. Салауатты өмір салтын ұстанатын адамдар үшін аяз – стресске қарсы тамаша ем. Далаға шығу, қар жолдармен жүру денеге оң серпін береді. Тек қар жамылған ағаштар мен ғимараттарды көру онсыз да балалардың қуанышын тудыруы мүмкін, ал аязды ауаның көмегімен күйзеліске жол бермейтін бақыт серотонин гормоны көбейеді. Ғалымдар жүйкені едәуір азайту және стресске төзімділікті арттыру үшін күн сайын суықта бір сағаттық серуендеу жеткілікті екенін дәлелдеді, өйткені төмен температурада адамның автономды жүйке жүйесі күшейеді.
8. Аяз созылмалы ауруларды күшейтуі мүмкін
Қатты аяз кезінде, әдетте, созылмалы аурулардың өршуі байқалады. Сіз ешқашан емдемеген колит, бронхит, тонзиллит, синусит және басқа аурулар өздерін еске түсіруі мүмкін. Сондықтан, қыста денсаулықты мұқият қадағалап, аурудың алдын алуға көп көңіл бөлу керек.
9. Аяз аллергия тудыруы мүмкін
Аяз адам денсаулығына тек оң әсерін тигізбейді. Сонымен, төмен температурада суыққа аллергиялық реакциялар да болуы мүмкін. Көбінесе олар Цельсий шкаласы бойынша ауа температурасы -10-нан төмен түскенде пайда болады. Бұл аурудың алғашқы белгілері – бүкіл денеде бөртпелер, ісіну және қатты қышу. Егер сізде суық аллергия белгілері бар болса, онда сіз шұғыл түрде дәрігерге баруыңыз керек. Маман сізге қажет дәрі-дәрмектерді тағайындайды.
10. Суықта жүрек проблемалары және гипертония болуы мүмкін
Температураның күрт төмендеуі вазоспазмды тудыруы мүмкін. Осыған сүйене отырып, аязды ауа-райында стенокардия және инфаркт қаупі бірнеше есе артады. Осындай салдардың алдын алу үшін жылы бөлмеден көшеге шықпауға тырысыңыз. Дене бейімделуі үшін кіре берісте екі минут күтіңіз. Гипертониямен ауыратын адамдар қыс кезінде өзін нашар сезінуі мүмкін. Дәрігерден кеңес сұраңыз - мүмкін ол қабылданған препарат дозасын ұлғайтуға мүмкіндік береді.
Қорытындылай келе, аяздың адам ағзасына оң әсер етуі үшін суық тигізіп алмау керек екенін айтайық. Сіздерге қыстың жағымды болуын және деніңіздін саулығын тілеймін!